Tường là bộ phận cấu thành quan trọng trong mọi công trình xây dựng nhà ở và công nghiệp. Một bức tường đạt yêu cầu kỹ thuật không chỉ bảo đảm an toàn kết cấu mà còn đem lại tính thẩm mỹ và khả năng chống ẩm, chống thấm lâu dài. Tuy nhiên, nhiều công trình gặp phải hiện tượng rạn nứt, trùng mạch, thấm dột do thi công thiếu kỹ thuật, lựa chọn vật liệu kém hoặc bảo dưỡng không đúng.
Bài viết này Song Vũ sẽ hệ thống hóa các biện pháp xây tường thiết thực từ chuẩn bị vật liệu, kỹ thuật thi công đến chống thấm và bảo dưỡng nhằm giúp chủ đầu tư và đội thi công thực hiện đúng tiêu chuẩn, tránh sửa chữa tốn kém về sau.
Chuẩn bị vật liệu và công tác nền
Lựa chọn vật liệu
- Gạch: Chọn gạch có kích thước chuẩn, bề mặt phẳng, không rạn nứt, độ ẩm hợp lý. Gạch ống phù hợp tường bao, gạch đặc/gạch đinh (gạch đặc dày) dùng cho các vị trí chịu lực hoặc tiếp xúc nước.
- Xi măng và cát: Xi măng đảm bảo nhãn hiệu rõ ràng, không vón cục; cát sạch, không nhiễm mặn, không lẫn tạp chất.
- Phụ gia chống thấm: Ứng dụng cho khu vực ẩm ướt (nhà vệ sinh, sân thượng).
- Sắt râu, liên kết thép: Dùng để cấy liên kết giữa cột và tường, tăng tính đồng bộ kết cấu.
Chuẩn bị nền và làm ẩm gạch
- Trong điều kiện nắng nóng, tưới ẩm hoặc ngâm gạch trước khi xây để gạch không hút ẩm nhanh từ vữa; vữa giữ được độ liên kết, tránh co rút dẫn đến nứt mạch.
- Nền xây (móng, đà kiềng) cần được hoàn thiện, phẳng, sạch bụi và độ ẩm hợp lý trước khi lên tường.
Liên kết tường–cột: khoan cấy sắt râu
Tại sao cần cấy sắt râu?
Tường chịu tác động của tải ngang, co giãn nhiệt, dao động nền. Nếu tường và cột không liên kết chặt, dễ xuất hiện nứt ở vị trí tiếp giáp. Khoan cấy sắt râu giúp truyền lực, giảm khe nứt và làm bức tường làm việc cùng cột.
Thực hiện
- Tốt nhất cấy sắt râu đồng thời với việc làm ván khuôn và đổ bê tông cột: thép neo chờ từ cột được buộc kéo ra, khi xây tường dùng sắt râu liên kết vào mạch vữa.
- Kích thước, đường kính và khoảng cách sắt râu phụ thuộc vào thiết kế: thường dùng phi 6–10 cho liên kết tường, khoảng cách 500–1000 mm tùy công năng và yêu cầu kết cấu.
- Sử dụng keo hoặc vữa chuyên dụng khi khoan cấy vào bê tông cũ để đảm bảo liên kết chặt.
>> Xem thêm “Báo giá xây nhà trọn gói Biên Hòa Đồng Nai 2025”
Khóa mạch và kỹ thuật tránh trùng mạch
Nguyên tắc khóa mạch
Trùng mạch (mạch đứng các lớp gạch trùng nhau theo phương dọc) làm giảm khả năng truyền lực và gây điểm yếu dẫn đến nứt. Khóa mạch giúp phân tán lực và tạo liên kết ngang dày hơn.
Cách thực hiện theo loại tường
- Tường dày 200 mm (tường 20): Thực hiện khóa mạch bằng cách mỗi 5 hàng gạch ống có 1 hàng gạch đinh (gạch đặt ngang) để tạo liên kết ngang vững chắc.
- Tường dày 100 mm (tường 10): Do chiều dày nhỏ, thường không bắt buộc đặt gạch đinh; thay vào đó cần đảm bảo mạch vữa đầy và vật liệu đạt tiêu chuẩn.
Lợi ích
- Giảm nguy cơ nứt do lệch mạch.
- Tăng tính chịu lực toàn diện cho tường.
- Đảm bảo bề mặt tường phẳng và ổn định cho các lớp hoàn thiện sau này.
Xây chân tường, đỉnh tường và xử lý các vị trí đặc thù
Chân tường
- Ở chân tường nên xây 2–3 hàng gạch đinh để tăng khả năng chịu lực và chống thấm ngược.
- Ở khu vực hay ẩm ướt (nhà vệ sinh, sân thượng, sàn mái), đổ gờ bê tông cao tối thiểu 200 mm hoặc xây 5 hàng gạch đinh làm rào chắn chống thấm lên tường.
Đỉnh tường
- Xây đỉnh tường nghiêng để điều hướng nước chảy, miết hồ dầu tại mối tiếp giáp giúp liên kết giữa gạch và đỉnh tường chắc, thuận tiện cho lớp chống thấm hoặc lát ốp.
- Đỉnh tường tiếp xúc trực tiếp với thời tiết cần có phần bảo vệ (nắp đỉnh hoặc lát đá/mái nhỏ) để giảm xói mòn vữa.
Vị trí lắp đặt thiết bị
- Tủ bếp treo, lavabo, thiết bị treo tường: Tại những vị trí này, xây bằng gạch đinh, tăng cường sắt râu hoặc chèn tấm chịu lực để đảm bảo khả năng chịu lực khi treo đồ.
- Bể tự hoại, vị trí cầu thang: Dùng gạch đinh kết hợp phụ gia chống thấm để tăng khả năng kháng nước và chịu lực.
Lan can sân thượng
Nên đổ gờ bê tông chân và làm giằng bê tông đỉnh xung quanh lan can để chống nứt do dao động, đồng thời kết hợp chống thấm để tránh thấm vào sàn và kết cấu bên dưới.
Chống thấm cho tường
Nguyên tắc chống thấm
- Thực hiện chống thấm từ giai đoạn thô, không để đến giai đoạn hoàn thiện mới xử lý.
- Kết hợp biện pháp cơ học (gờ bê tông, gạch đinh, liên kết chắc) với biện pháp hóa học (vữa hay phụ gia chống thấm, sơn/màng chống thấm).
Vật liệu và kỹ thuật
- Vữa chống thấm: Chọn phụ gia theo khuyến cáo, đảm bảo trộn đúng tỷ lệ.
- Màng chống thấm/ sơn: Dùng cho bề mặt ngoài trời hoặc mặt trong nhà vệ sinh; lưu ý chuẩn bị bề mặt sạch, khô vừa đủ.
- Phối hợp thoát nước: Thiết kế bậc nước, dốc bề mặt để tránh đọng nước tại chân tường.
>> Xem thêm “Các phương pháp chống thấm sân thượng“
>> Xem thêm “7 giải pháp tối ưu giúp phòng chống ngập nước mái nhà, ban công hiệu quả“
Quy trình thi công gợi ý
- Kiểm tra nền, độ ẩm, vạch tim trục.
- Làm ẩm gạch, chuẩn bị vữa đúng tỷ lệ.
- Xây theo từng đoạn không cao quá 1,2–1,5 m/ngày để tránh lún và co ngót.
- Cấy sắt râu vào cột song song với xây tường.
- Thực hiện khóa mạch theo thiết kế.
- Hoàn thiện mạch, miết hồ dầu tại vị trí đỉnh, chân tường.
- Áp dụng biện pháp chống thấm nếu cần.
- Bảo dưỡng, tưới ẩm 2–3 ngày đầu.
Kiểm tra chất lượng
- Độ dày mạch ngang tiêu chuẩn khoảng 10 mm; mạch đứng 8–10 mm.
- Kiểm tra độ thẳng đứng bằng thước dọi hoặc ni-vô.
- Kiểm tra mạch vữa: không rỗ, không hở.
- Kiểm tra liên kết sắt râu, khoảng cách và chiều dài chôn đúng yêu cầu.
Bảo dưỡng sau xây và khuyến nghị
- Tưới nước bảo dưỡng nhẹ nhàng 2–3 ngày đầu, đặc biệt trong thời tiết nắng nóng, để vữa phát triển cường độ đều.
- Tránh bắn lực mạnh lên tường mới xây trong 7–14 ngày đầu.
- Kiểm tra định kỳ các vị trí tiếp giáp, khe nối sau một mùa mưa để kịp thời xử lý.
- Khi hoàn thiện, sử dụng lớp sơn hoặc vật liệu hoàn thiện có tính đàn hồi tốt để theo dõi và giảm rạn nứt nhỏ do co ngót.
Tóm tắt
- Gạch đạt tiêu chuẩn, đã làm ẩm trước khi xây.
- Vữa trộn đúng tỷ lệ; phụ gia chống thấm có chỉ dẫn.
- Cấy sắt râu đúng thời điểm, đúng kích thước và khoảng cách.
- Khóa mạch theo yêu cầu (tường 20: 1 hàng gạch đinh/5 hàng).
- Chân tường: 2–3 hàng gạch đinh hoặc gờ bê tông 200 mm ở vùng ẩm.
- Đỉnh tường được làm nghiêng, miết hồ dầu.
- Bảo dưỡng: tưới ẩm 2–3 ngày, che chắn khi nắng gắt.
Xây tường đạt chất lượng là sự kết hợp của vật liệu đúng chuẩn, kỹ thuật thi công chính xác và công tác bảo dưỡng nghiêm túc. Những biện pháp nêu trong bài mà Song Vũ chia sẻ sẽ giúp giảm thiểu nứt, tăng tuổi thọ và đảm bảo tính an toàn cho công trình. Áp dụng nghiêm ngặt các bước này ngay từ khi khởi công sẽ giúp tiết kiệm chi phí bảo trì dài hạn và nâng cao giá trị sử dụng của công trình.
>> Xem thêm “Báo giá chi phí thi công nội thất tại Đồng Nai trọn gói 2025”